Θεραπεία βλαστοκυττάρων για την πολλαπλή σκλήρυνση

[Ντιανα]

Η σκλή­ρυν­ση κατά πλά­κας (ΣΚΠ) είναι μια αυ­το­ά­νο­ση ασθέ­νεια του κε­ντρι­κού νευ­ρι­κού συ­στή­μα­τος. Προ­κα­λεί το ανο­σο­ποι­η­τι­κό σύ­στη­μα του σώ­μα­τος να επι­τε­θεί στα διά­φο­ρα μέρη του κε­ντρι­κού νευ­ρι­κού συ­στή­μα­τος όπως ο εγκέ­φα­λος, ο νω­τιαί­ος μυ­ε­λός και το οπτι­κό νεύρο. Ενώ δεν υπάρ­χει θε­ρα­πεία για τη σκλή­ρυν­ση κατά πλά­κας, η θε­ρα­πεία με βλα­στο­κύτ­τα­ρα μπο­ρεί να βοη­θή­σει στη βελ­τί­ω­ση των συμ­πτω­μά­των ενός ατό­μου και να επι­βρα­δύ­νει την εξέ­λι­ξη της νόσου. Η θε­ρα­πεία με βλα­στο­κύτ­τα­ρα είναι μια πει­ρα­μα­τι­κή θε­ρα­πεία στην οποία οι άν­θρω­ποι μπο­ρούν να έχουν πρό­σβα­ση μέσω κλι­νι­κών δο­κι­μών.

Η MS προ­κα­λεί το σώμα να κα­τευ­θύ­νει μια ανο­σο­λο­γι­κή απά­ντη­ση στο δικό του κε­ντρι­κό νευ­ρι­κό σύ­στη­μα.

Αυτή η ανο­σο­α­πό­κρι­ση βλά­πτει τη μυ­ε­λί­νη , η οποία είναι η λι­πα­ρή ουσία που πε­ρι­βάλ­λει τις νευ­ρι­κές ίνες. Επί­σης βλά­πτει τις ίδιες τις νευ­ρι­κές ίνες και τα κύτ­τα­ρα που πα­ρά­γουν μυ­ε­λί­νη.

Τα συμ­πτώ­μα­τα της ΣΚΠ μπο­ρεί να ποι­κί­λουν σε σο­βα­ρό­τη­τα. Με­ρι­κοί άν­θρω­ποι μπο­ρεί να έχουν ήπια συμ­πτώ­μα­τα και άλλοι μπο­ρεί να έχουν σο­βα­ρά συμ­πτώ­μα­τα που μπο­ρεί να είναι εξου­θε­νω­τι­κά.

Υπάρ­χει μια ποι­κι­λία θε­ρα­πευ­τι­κών επι­λο­γών που μπο­ρούν να βοη­θή­σουν στη μεί­ω­ση των συμ­πτω­μά­των και στην επι­βρά­δυν­ση της εξέ­λι­ξης της νόσου. Μια τέ­τοια θε­ρα­πεία είναι η θε­ρα­πεία με βλα­στο­κύτ­τα­ρα. Αυτό το άρθρο θα κα­λύ­ψει τι είναι η θε­ρα­πεία με βλα­στο­κύτ­τα­ρα, γιατί είναι ση­μα­ντι­κή για άτομα με ΣΚΠ και αν είναι ασφα­λής και απο­τε­λε­σμα­τι­κή.

Τι είναι τα βλα­στο­κύτ­τα­ρα; Γιατί είναι ση­μα­ντι­κά;

Τα βλα­στι­κά κύτ­τα­ρα είναι τύποι κυτ­τά­ρων που μπο­ρούν να με­τα­τρα­πούν σε οποιο­δή­πο­τε άλλο συ­γκε­κρι­μέ­νο κύτ­τα­ρο στο ενή­λι­κο σώμα. Αυτά τα κύτ­τα­ρα παί­ζουν ση­μα­ντι­κό ρόλο στην πρώ­ι­μη ζωή και ανά­πτυ­ξη καθώς βοη­θούν το σώμα να ανα­πτύ­ξει την ποι­κι­λία των κυτ­τά­ρων που χρειά­ζε­ται.

Άλλες λει­τουρ­γί­ες πε­ρι­λαμ­βά­νουν:

Επι­διόρ­θω­ση
Τα βλα­στι­κά κύτ­τα­ρα βοη­θούν το σώμα να επι­διορ­θω­θεί. Αντι­κα­θι­στούν τα κύτ­τα­ρα που το σώμα χάνει λόγω φθο­ράς, τραυ­μα­τι­σμού ή ασθέ­νειας.

Αυτοί οι τύποι κυτ­τά­ρων υπάρ­χουν σε πολλά όρ­γα­να και ιστούς και μπο­ρούν να πα­ρα­μεί­νουν ανε­νερ­γοί για με­γά­λα χρο­νι­κά δια­στή­μα­τα προ­τού απαι­τη­θούν για ενερ­γο­ποί­η­ση.

Τα βλα­στο­κύτ­τα­ρα υπάρ­χουν σε:

ο εγκέ­φα­λος
μυ­ε­λός των οστών
αίμα και αι­μο­φό­ρα αγ­γεία
σκε­λε­τι­κοί μύες
δέρμα
το συ­κώ­τι
Αυ­το-ανα­νέ­ω­ση
Βλα­στι­κά κύτ­τα­ρα επί­σης έχουν την ικα­νό­τη­τα να ανα­νε­ώ­νο­νταιΤο Αυτό ση­μαί­νει ότι μπο­ρούν να διαι­ρε­θούν και να δη­μιουρ­γή­σουν απε­ριό­ρι­στο αριθ­μό νέων κε­λιών του ίδιου τύπου.

Οι ια­τροί χρη­σι­μο­ποιούν τώρα βλα­στο­κύτ­τα­ρα για τη θε­ρα­πεία πολ­λών ια­τρι­κών κα­τα­στά­σε­ων. Ένα άτομο μπο­ρεί να λάβει με­τα­μό­σχευ­ση υγιών βλα­στι­κών κυτ­τά­ρων, τα οποία στη συ­νέ­χεια μπο­ρούν να αντι­κα­τα­στή­σουν τα κα­τε­στραμ­μέ­να κύτ­τα­ρα στο σώμα.

Αυτή είναι μια κοινή θε­ρα­πεία για μια σειρά από ια­τρι­κές πα­θή­σεις, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νου ενός αριθ­μού καρ­κί­νων, καθώς και δια­τα­ρα­χών του ανο­σο­ποι­η­τι­κού συ­στή­μα­τος, δια­τα­ρα­χών του αί­μα­τος και με­τα­βο­λι­κών δια­τα­ρα­χών.



Πώς μπο­ρούν να αντι­με­τω­πί­σουν τη σκλή­ρυν­ση κατά πλά­κας;
Οι ια­τροί μπο­ρούν να χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν βλα­στο­κύτ­τα­ρα για τη θε­ρα­πεία της σκλή­ρυν­σης κατά πλά­κας. Μπο­ρούν να πραγ­μα­το­ποι­ή­σουν με­τα­μο­σχεύ­σεις βλα­στο­κυτ­τά­ρων, όπου ένα άτομο με ΣΚ λαμ­βά­νει υγιή βλα­στι­κά κύτ­τα­ρα για να αντι­κα­τα­στή­σει τα άλλα συ­γκε­κρι­μέ­να κύτ­τα­ρα στο σώμα του.

Υπάρ­χει μια ποι­κι­λία τύπων θε­ρα­πεί­ας με βλα­στο­κύτ­τα­ρα που χρη­σι­μο­ποιούν δια­φο­ρε­τι­κούς τύ­πους βλα­στο­κυτ­τά­ρων.

Πε­ρι­λαμ­βά­νουν:

Με­τα­μό­σχευ­ση αυ­τό­λο­γου αι­μο­ποι­η­τι­κού βλα­στο­κυτ­τά­ρου
Με­τα­μό­σχευ­ση αυ­τό­λο­γου αι­μο­ποι­η­τι­κού βλα­στο­κυτ­τά­ρου (aHSCT) εμπλέ­κει εξά­λει­ψη του ανο­σο­ποι­η­τι­κού συ­στή­μα­τος ενός ατό­μου και στη συ­νέ­χεια ανα­γέν­νη­σή του χρη­σι­μο­ποιώ­ντας τα ίδια τα αι­μο­ποι­η­τι­κά βλα­στο­κύτ­τα­ρα του ατό­μου. Αυτά είναι βλα­στι­κά κύτ­τα­ρα που μπο­ρούν να εξε­λι­χθούν σε όλους τους τύ­πους αι­μο­σφαι­ρί­ων, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των λευ­κών αι­μο­σφαι­ρί­ων, των ερυ­θρών αι­μο­σφαι­ρί­ων και των αι­μο­πε­τα­λί­ων.

Αυτή η μέ­θο­δος κα­τα­στρέ­φει το δυ­σλει­τουρ­γι­κό ανο­σο­ποι­η­τι­κό σύ­στη­μα που προ­κα­λεί τα συμ­πτώ­μα­τα της σκλή­ρυν­σης κατά πλά­κας και το αντι­κα­θι­στά με ένα ανο­σο­ποι­η­τι­κό σύ­στη­μα που λει­τουρ­γεί κα­νο­νι­κά.

Για να κα­τα­στρέ­ψει το αρ­χι­κό, δυ­σλει­τουρ­γι­κό ανο­σο­ποι­η­τι­κό σύ­στη­μα, ένα άτομο λαμ­βά­νει κυτ­τα­ρο­το­ξι­κή θε­ρα­πεία. Αυτό συ­νή­θως έχει τη μορφή χη­μειο­θε­ρα­πεί­ας με ανο­σο­α­πορ­ρο­φη­τι­κά θε­ρα­πευ­τι­κά αντι­σώ­μα­τα, τα οποία βοη­θούν στην απο­μά­κρυν­ση και κα­τα­στρο­φή των κυτ­τά­ρων του ανο­σο­ποι­η­τι­κού συ­στή­μα­τος.



Θε­ρα­πεία με­σεγ­χυ­μα­τι­κών βλα­στι­κών κυτ­τά­ρων
Η θε­ρα­πεία με­σεγ­χυ­μα­τι­κών βλα­στι­κών κυτ­τά­ρων (MSC) είναι μια άλλη πι­θα­νή θε­ρα­πεία για τα συμ­πτώ­μα­τα της ΣΚΠ. Αυτή η θε­ρα­πεία είναι ακόμα σε φάση κλι­νι­κής δο­κι­μής.

Τα MSC είναι σε θέση να προ­ω­θή­σουν την επι­διόρ­θω­ση της μυ­ε­λί­νης και να έχουν θε­τι­κή επί­δρα­ση στο ανο­σο­ποι­η­τι­κό σύ­στη­μα ενός ατό­μου.

Κατά τη διάρ­κεια της θε­ρα­πεί­ας MSC, ένας για­τρός αφαι­ρεί τα MSC ενός ατό­μου από το μυελό των οστών, το αίμα ή άλ­λους ιστούς. Στη συ­νέ­χεια πολ­λα­πλα­σιά­ζουν αυτά τα κύτ­τα­ρα σε ένα ερ­γα­στή­ριο και τα ει­σά­γουν ξανά σε με­γα­λύ­τε­ρο αριθ­μό στο σώμα τους.

Σε ορι­σμέ­νες πε­ρι­πτώ­σεις, ένας επι­στή­μο­νας μπο­ρεί να θε­ρα­πεύ­σει αυτά τα κύτ­τα­ρα πριν ολο­κλη­ρω­θεί η θε­ρα­πεία. Μπο­ρεί να το κά­νουν αυτό για να ενι­σχύ­σουν την ικα­νό­τη­τα των κυτ­τά­ρων να κα­τα­στέλ­λουν τις ανο­σο­λο­γι­κές αντι­δρά­σεις που βλά­πτουν το νευ­ρι­κό σύ­στη­μα και να συμ­βάλ­λουν στην προ­ώ­θη­ση της ικα­νό­τη­τάς τους να επι­διορ­θώ­νουν τη μυ­ε­λί­νη.

Έχουν πραγ­μα­το­ποι­η­θεί διά­φο­ρες κλι­νι­κές δο­κι­μές για να ανα­λυ­θεί πόσο απο­τε­λε­σμα­τι­κή είναι η θε­ρα­πεία MSC για άτομα με ΣΚΠ. Ανα­σκό­πη­ση 2020 μιας σει­ράς προ­κλι­νι­κών και κλι­νι­κών δο­κι­μών ανα­φέ­ρουν ότι τα MSC φαί­νο­νται πολλά υπο­σχό­με­να στη θε­ρα­πεία της ΣΚΠ. Η ανα­σκό­πη­ση ανα­φέ­ρει ότι αυτό οφεί­λε­ται:

την ικα­νό­τη­τά τους να ρυθ­μί­ζουν το ανο­σο­ποι­η­τι­κό σύ­στη­μα ενός ατό­μου
απε­λευ­θέ­ρω­ση τρο­φι­κών πα­ρα­γό­ντων, που είναι μόρια που βοη­θούν τους νευ­ρώ­νες στον εγκέ­φα­λο να ανα­πτυ­χθούν
την ικα­νό­τη­τά τους να δια­φο­ρο­ποιού­νται σε μια με­γά­λη ποι­κι­λία άλλων κυτ­τά­ρων
την ικα­νό­τη­τά τους να ανα­γεν­νη­θούν

κή;
Σύμφωνα με μια κριτική του 2019 από μια σειρά μελετών, υπάρχουν πειστικά στοιχεία ότι το aHSCT είναι αποτελεσματικό στη διακοπή της φλεγμονώδους δραστηριότητας της ΣΚΠ και στη βελτίωση της νευρολογικής αναπηρίας σε άτομα με ΣΚΠ.

Μια άλλη ανασκόπηση ανέφερε ότι το aHSCT μπορεί να καταστείλει τη δραστηριότητα της νόσου MS για 4-5 χρόνια σε 70-80% των ατόμων με ΣΚΠ. Η ανασκόπηση αναφέρει ότι αυτό το ποσοστό είναι υψηλότερο από οποιοδήποτε άλλο ποσοστό που επιτυγχάνεται με άλλες θεραπείες MS.

Η ανασκόπηση του 2019 προσθέτει επίσης ότι η ασφάλεια του aHSCT έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια. Αναφέρει ότι το Ευρωπαϊκό Μητρώο Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών (EBMT) δείχνει ότι το ποσοστό θνησιμότητας αυτών των μοσχευμάτων μειώθηκε από 7,3% μεταξύ 1995-2000 σε 0,7% μεταξύ 2008-2016.

Παρά τα θετικά αποτελέσματα και την αυξημένη ασφάλεια, απαιτούνται περισσότερες κλινικές δοκιμές για να δοκιμαστεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια του aHSCT για άτομα με ΣΚΠ.

Έγκριση FDA
Επί του παρόντος, κανένας τύπος θεραπείας με βλαστοκύτταρα δεν είναι εγκεκριμένος από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για τη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Αυτό σημαίνει ότι οι γιατροί το θεωρούν πειραματική θεραπεία.

Οι γιατροί χρησιμοποιούν ήδη τη θεραπεία aHSCT για τη θεραπεία των καρκίνων του αίματος, αλλά ο FDA το έχει κάνει δεντο ενέκρινε για χρήση σε ΚΜ. Ωστόσο, η γενική χρήση του είναι εγκεκριμένη και οι ιατροί έχουν ζητήσει περαιτέρω μελέτες για τη διεύρυνση της χρήσης του στη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας.

Ένα άτομο μπορεί να συζητήσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των κλινικών δοκιμών που περιλαμβάνουν θεραπεία με βλαστοκύτταρα με το γιατρό του.

Διαφορετικοί τύποι βλαστοκυττάρων
Οι επιστήμονες διεξάγουν κλινικές δοκιμές που εξετάζουν διάφορους τύπους βλαστοκυττάρων για να διαπιστώσουν εάν μπορούν να αποτελέσουν αποτελεσματική θεραπεία για την σκλήρυνση κατά πλάκας.

Μερικά από τα βλαστοκύτταρα που μπορεί να είναι χρήσιμα στη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι:

Αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα (HSCs): Πρόκειται για ενήλικα βλαστικά κύτταρα που υπάρχουν στον μυελό των οστών και στο αίμα ενός ατόμου. Μπορούν να παράγουν όλα τα κύτταρα του αίματος και τα κύτταρα που λειτουργούν στο ανοσοποιητικό σύστημα.
Μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα (MSCs): Αυτά τα ενήλικα βλαστοκύτταρα υπάρχουν σε διάφορα σημεία του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του μυελού των οστών, του δέρματος και του λίπους. Αυτά τα βλαστοκύτταρα μπορούν να παράγουν τα κύτταρα που βοηθούν τα άλλα βλαστοκύτταρα να λειτουργούν σωστά.
Νευρικά βλαστικά κύτταρα (NSCs): Πρόκειται για εξειδικευμένα βλαστοκύτταρα που μπορούν να επιδιορθώσουν τη μυελίνη στον εγκέφαλο. Αυτό είναι χρήσιμο καθώς το MS μπορεί να βλάψει τη μυελίνη καθώς και τα κύτταρα που παράγουν μυελίνη. Τα NSCs μπορούν να προέρχονται από άλλα βλαστικά κύτταρα όπως μεσεγχυματικά κύτταρα.
Ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα (hESCs): Αυτά τα βλαστοκύτταρα προέρχονται από δωρεά έμβρυα. Μπορούν φυσικά να παράγουν οποιοδήποτε κύτταρο στο ανθρώπινο σώμα, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Υπάρχει ανησυχία για την ασφάλειά τους, καθώς μπορεί να είναι σε θέση να προκαλέσουν ανάπτυξη όγκων.
Επαγόμενα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα (iPSCs): Ένας ιατρικός επαγγελματίας μπορεί να αποκτήσει αυτά τα κύτταραμε επαναπρογραμματισμό άλλα ενήλικα κύτταρα. Μπορούν να παράγουν όλους τους διαφορετικούς τύπους ενήλικων κυττάρων. Υπάρχει ανησυχία για την ασφάλειά τους, καθώς μπορεί να είναι σε θέση να προκαλέσουν ανάπτυξη όγκων.


Περίληψη
Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) είναι μια χρόνια αυτοάνοση ασθένεια. Προκαλεί το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί στον εγκέφαλο, το νωτιαίο μυελό και το οπτικό νεύρο. Η ΣΚΠ προκαλεί συμπτώματα όπως αδυναμία, προβλήματα στο βάδισμα, δυσκαμψία και μυϊκούς σπασμούς, θολή όραση, ίλιγγο και ζάλη.

Υπάρχουν πολλές επιλογές θεραπείας για ένα άτομο με ΣΚΠ, συμπεριλαμβανομένης της θεραπείας με βλαστοκύτταρα.

Τα βλαστικά κύτταρα είναι κύτταρα που μπορούν να μετατραπούν σε άλλους τύπους κυττάρων. Μπορούν επίσης να αναγεννηθούν, δημιουργώντας έναν απεριόριστο αριθμό νέων κυττάρων. Αυτό τα καθιστά χρήσιμα κατά τη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας.

Ένας γιατρός μπορεί να χρησιμοποιήσει κυτταροτοξικά φάρμακα για να καταστρέψει το δυσλειτουργικό ανοσοποιητικό σύστημα ενός ατόμου πριν κάνει την ένεση σε αυτό με βλαστοκύτταρα. Αυτά τα κύτταρα μπορούν στη συνέχεια να δημιουργήσουν νέα ανοσοκύτταρα, τα οποία μπορούν να δημιουργήσουν σε ένα άτομο ένα ολοκαίνουργιο, λειτουργικό ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων της σκλήρυνσης κατά πλάκας.

Η θεραπεία με βλαστοκύτταρα δεν έχει εγκριθεί από τον FDA για χρήση σε άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας και οι γιατροί το θεωρούν πειραματική θεραπεία.

Άλλες θεραπείες, χρησιμοποιώντας διαφορετικούς τύπους βλαστοκυττάρων, μπορεί επίσης να είναι αποτελεσματικές. Οι ιατροί πραγματοποιούν μια σειρά κλινικών δοκιμών για να ελέγξουν την αποτελεσματικότητα αυτών των διαφορετικών κυττάρων.

Πηγή: https://www.medicalnewstoday.com/articl ... is#summary